Obowiązująca od stycznia bieżącego roku nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2014 r., poz. 1831) wciąż budzi wiele wątpliwości. Czy płatnik może uniknąć oskładkowania umowy zlecenia czy obowiązuje ono wszystkich nawet w przypadku zawarcia kilku umów?
Odprowadzanie składki dotyczy osób pracujących na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której – według Kodeksu cywilnego – stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Do tej pory umowy tego typu były chętnie wykorzystywane przez pracodawców ze względu na minimalizację obciążeń – odprowadzanie składek było obowiązkiem zleceniodawcy, który podpisał z pracownikiem pierwszą umowę zlecenie bez względu na kwotę wynagrodzenia.
Ozusowanie kwoty do poziomu płacy minimalnej
Po zmianie zleceniodawca nie może uniknąć oskładkowania umowy zlecenia nawet, jeśli podpisze ze zleceniobiorcą kilka umów, ponieważ ozusowane zostało każde zlecenie do poziomu płacy minimalnej wynoszącego obecnie 1850 złotych. Składki będą więc odprowadzane od pierwszej umowy oraz każdej kolejnej – tej części łącznej wartości umów, która sięgnie progu płacy minimalnej.
Uszczelnienie systemu ma służyć pracownikom, wielu jednak – szczególnie freelancerów i osób nie posiadających umowy o pracę – obawia się, że trudniej będzie znaleźć pracę ze względu na wyższe koszty ponoszone przez zleceniodawcę.
Więcej obowiązków płatnika
Czy pracownik przyjmujący zlecenia od kilku płatników będzie mógł uniknąć oskładkowania umowy zlecenia? Tak, ale będzie to wymagało od zleceniobiorcy udowodnienia opłacania składek ubezpieczeniowych z innego – lub innych – kontraktów przed płatnikiem. Ten z kolei będzie potrzebował odpowiednich dokumentów wystawionych przez pierwszego zleceniodawcę, aby móc w razie kontroli, obronić się przed zarzutami ZUS o nieodprowadzanie obowiązkowych składek. Najpewniejszym potwierdzeniem odpowiedniego oskładkowania umowy zlecenia będzie wystawiany co miesiąc druk ZUS RMUA, poświadczający odprowadzenie składek z tej umowy i potwierdzający prawo do świadczeń.
Poświadczenie odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne nie jest jednak takie proste. Druk ZUS RMUA od pierwszego zleceniodawcy będzie można uzyskać dopiero w kolejnym miesiącu po podpisaniu umowy, a zgłoszenia do właściwych ubezpieczeń trzeba dokonać w ciągu siedmiu dni od zawarcia umowy. W wywiadzie udzielonym „Rzeczpospolitej” w ten sposób tłumaczy tę sytuację radca prawny Andrzej Radzisław:
Jeśli więc zleceniobiorca zostanie zatrudniony na podstawie drugiej umowy zlecenia od 1 stycznia 2015 r., to dokumentem, który da płatnikowi 100-proc. pewność, że nie trzeba za niego opłacać składek społecznych, będzie RMUA od pierwszego płatnika za styczeń. Ten dokument zostanie jednak sporządzony dopiero w lutym. Ustawodawca wprowadził więc przepis, który w praktyce jest niewykonalny. Płatnik, który będzie chciał postępować tak, jak założył to ustawodawca, narazi się na konieczność składania korekt.
Źródło: „Rzeczpospolita” online, dostęp: 10.03.2016
Szczegółowe informacje na temat obowiązujących o 1 stycznia 2016 roku przepisów można znaleźć na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.