Split payment będzie obowiązkowy i zastąpi odwrotne obciążenie. Nowe regulacje, zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów, powinny zostać opracowane w najbliższym czasie i zaczną obowiązywać od stycznia 2020 r.
Czym jest split payment?
Mechanizm podzielonej płatności został wprowadzony w Polsce od 1 lipca 2018 r. jako opcja dobrowolna. Mechanizm zakłada, że w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami będącymi podatnikami VAT dokonywana zapłata jest dzielona pomiędzy dwa rachunki. Kwota netto wpływa na ogólny rachunek przedsiębiorcy, z którego może on korzystać bez ograniczeń, a kwota VAT z transakcji wpływa na powiązany z rachunkiem ogólnym rachunek VAT.
Rachunek ten tworzony jest automatycznie, niezależnie od woli posiadacza. To dokonujący płatności nabywca towarów i usług ma decydować, czy cała kwota brutto ma wpływać na zwykły rachunek sprzedającego, czy też płatność powinna zostać podzielona pomiędzy dwa rachunki.
Środki gromadzone na rachunku VAT pozostają środkami przedsiębiorcy, jednak korzystanie z nich jest bardzo ograniczone. Można ze środków skorzystać na trzy sposoby:
- zapłacić swojemu dostawcy kwotę podatku VAT związaną z dokonywaną transakcją
- wpłacić VAT do urzędu skarbowego zgodnie z kwotą wskazaną w składanej deklaracji VAT
- uwolnić środki z rachunku VAT po akceptacji wniosku podatnika przez organy podatkowe
Podzielona płatność obowiązkowa
Zapowiedziane zmiany w przepisach zapowiadają w dużej mierze odejście od zasady dobrowolności w stosowaniu podzielonej płatności.
Jednym z celów Ministerstwa Finansów jest ograniczenie tzw. luki w VAT, czyli walka z oszustami podatkowymi zatrzymującymi podatek. System oparty na dobrowolności może być narzędziem dla podmiotów świadomie uczestniczących w karuzelach podatkowych. Zdaniem MF split payment może pomóc w walce z nadużyciami w VAT, gdy będzie obowiązkowym mechanizmem.
Obowiązek stosowania podzielonej płatności dotyczyć może jedynie niektórych obszarów gospodarki – tych, które są szczególnie narażone na wyłudzenia podatku. Są to m.in. usługi budowlane i przenoszenie uprawnień do emisji gazów cieplarnianych oraz szereg towarów, głównie o znacznej wartości – wyroby z metali, elektronika, biżuteria, paliwa, węgiel, odpady i złom. Mimo ograniczeń zakres objęty obowiązkiem podzielonej płatności jest szeroki.
Co to oznacza dla podatników?
Zdaniem MF planowane przepisy pozostaną właściwie bez wpływu na sytuację uczciwych podatników, a uderzą w oszustów wyłudzających VAT. Jak będzie naprawdę, okaże się w praktyce.
Środki zgromadzone na rachunkach VAT, mimo, że formalnie należą do przedsiębiorców, są dla nich tak naprawdę niedostępne. Sposoby ich wykorzystania są ograniczone, a zwolnienie środków z rachunku VAT bywa problematyczne – trzeba wystąpić ze specjalnym wnioskiem, którego rozpatrzenie może trwać do 60 dni. Organy mogą odmówić wypłaty środków. Zgoda natomiast dotyczy tylko konkretnego wniosku. Zwolnienie dalszych środków wymaga powtórzenia całej procedury.
Brak możliwości swobodnego dysponowania środkami może wpłynąć na płynność finansową podatników. Może nawet prowadzić do przynajmniej czasowej niewypłacalności.
Przygotowanie do zmian
Split payment będzie obowiązkowy. Jego szersze zastosowanie na pewno wpłynie na prowadzenie działalności gospodarczej. Aby uniknąć problemów, należy się odpowiednio przygotować zanim w życie wejdą obowiązkowe rozliczenia z wykorzystaniem rachunku VAT.
Podstawową zasadą podatku VAT jest jego neutralność dla przedsiębiorców, którzy wykazują zarówno podatek należny (w związku z dokonaną przez nich sprzedażą opodatkowaną VAT), jak i podatek naliczony (zapłacony kontrahentom w związku z opodatkowanymi zakupami). Odliczenie podatku naliczonego (ewentualnie jego zwrot) pozwala na faktyczne uniknięcie konieczności jego zapłaty przez przedsiębiorców, jeśli dokonane zakupy służą prowadzonej działalności opodatkowanej. Dzięki temu często rozliczenie podatku następuje głównie w oparciu o zabiegi księgowe oraz składane deklaracje podatkowe, nie zaś faktyczne wpłaty podatku. Środki zgromadzone na rachunku VAT odwracają tę zasadę.